Nieuwe wet verbiedt de bouw van nieuwe gekkenhuizen

Vandaag bezoeken wij Hospital Alvear, een psychiatrisch ziekenhuis. Het ziekenhuis ligt buiten de stad in een rustige omgeving. De bus stopt voor de deur. Het eerste wat wij zien is een grote witte muur met een groene hek. Bij de hek staat een bewaker. Eenmaal door de hekken komen wij op een groot terrein met verschillende witte gebouwen die allemaal een andere functie hebben: zaal voor mannen, zaal voor vrouwen, zaal voor adolescenten, crisiszaal, et cetera. De gebouwen worden gescheiden van wegen en grasvelden met hier en daar wat bomen.

Het eerste gebouw dat wij binnenlopen is een oude klooster. Dit is het gebouw waar de directie is gevestigd. Daar krijgen wij de presentatie die wordt gegeven door net afgestudeerde sociaal werkers. In de geestelijke gezondheidszorg is men bezig met een paradigmawisseling. Er is een nieuwe wet aangenomen die het bouwen van nieuwe gekkenhuizen verbiedt en dat in 2020 alle gekkenhuizen gesloten moeten zijn. In Buenos Aires zijn nog twee gekkenhuizen met 1000 bedden in elk. Een voor mannen, de ander voor vrouwen. Doel is om deze mensen uit de instituties te halen en in huizen in de gemeenschap te plaatsen. Hoe zij dat doen blijft onduidelijk. Er zijn enkele nazorghuizen waar men kan verblijven om weer te 'leren leven'. Maar zo zeggen zij ook: "Voor de gemiddelde inwoner van Buenos Aires is het al moeilijk te ontplooien en zij hebben beschikking tot basismiddelen. Laat staan psychiatrische patienten die zijn uitgesloten van de samenleving." Dit ziekenhuis is in ieder geval innovatief, zo stellen zij: "In dit ziekenhuis hebben wij verschillende zalen en in vergelijking met andere psychiatrische ziekenhuizen hebben wij veel professionals." Ter illustratie: in een vrouwenzaal met 30 bedden werken twee sociaal werkers, vijf psychologen, vijf psychiaters, en twee bezigheidstherapeuten. 

Uniek aan dit psychiatrisch ziekenhuis is dat zij een opleiding tot specialist aanbieden aan afgestudeerde sociaal werkers die gaan werken in de geestelijke gezondheidszorg. Men moet een examen doen en eenmaal toegelaten, duurt de opleiding drie jaar. Het is een betaalde opleiding met in totaal twee studenten per jaar. Daarnaast werken nog veertien andere sociaal werkers in het ziekenhuis. Gedurende de opleiding werken de studenten in de verschillende zalen zodat zij ervaring opdoen met de verschillende problematieken. Na deze opleiding moeten zij het ziekenhuis verlaten. Interessant is dat in dit ziekenhuis de medici, psychologen én sociaal werkers evenveel verdienen. Volgens de personen die ons de presentatie geven zorgt dit voor gelijkwaardigheid binnen de verschillende disciplines.

Doel van de sociaal werker in het ziekenhuis is het verbeteren van de situatie van de patient, zoals contact onderhouden met andere organisaties, zorgen voor geld voor de zorg, administratieve en juridische ondersteuning, en ondersteunen bij sociale vaardigheden. Daarnaast worden de sociaal werkers gevraagd voor consult om een sociaal perspectief aan de overige disciplines te geven. "Want wij werken hier interdiscplinair", zo wordt gezegd. 

De professionals werken samen in hetzelfde kantoor. Zodra wij een kijkje nemen in het kantoor zien wij allerlei mappen van 'patiënten' op de tafel liggen. De professionals drinken samen mate thee en kletsen gezellig wat. 'Dat is een van onze krachten, samen in kantoor zijn, mate drinken en samen de voortgang van de patienten bespreken', zegt een van hen. "Is het echt allemaal zo rooskleurig, die gelijkwaardigheid tussen de disciplines?", vragen wij ons af. "Natuurlijk hebben wij ook discussies en is er soms een machtsstrijd bezig.",  zegt een van de sociaal werkers. "Maar die gaan wij graag aan", vult een ander haar aan.

Na het kantoorbezoek lopen wij de zaal voor adolescenten binnen. Het is net lunchtijd en de adolescenten staan in een rij te wachten, totdat een man in een witte kokspak met haarnetje het eten schept op de borden. Hij valt in het niets door de witte muren en lichtgekleurde vloer. Aan de muren hangt weining, behalve de huisregels. Daarna krijgen wij een toer door de slaapzalen. Open kamers met zes bedden per ruimte. We krijgen ook wat andere zalen te zien voordat wij weer richting de uitgang gaan. Eenmaal weer bij de hekken stormt een vrouw de receptie binnen. "Ik loop hier GVD vijf uur te wachten en jullie doen hier aan toerisme! Wat is dit GVD!?" De medische arts ter plaatse roept direct de beveiliging er bij. Wij krijgen nog even de buitenkant van het klooster te zien, want die is o zo prachtig.