"Howie the Harp saved my life, Baltic Street gave me life"

In Brooklyn staat het hoofdkantoor van de Baltic Street Advocacy, Empowerment & Housing. Zij zijn de grootste 'peer agency' in New York. De mensen die werken bij Baltic Street zijn allemaal peers. Zij bieden ondersteuning aan bij herstel en dragen bij aan het verminderen van  stigma en sociale exclusie. Baltic Street biedt diensten aan in de samenwerking tussen mensen die psychiatrische problemen hebben en peers die hen helpen hun hersteldoelen te behalen. Dat doen zij door vier programma's aan te bieden: self-help & advocacy program, bridger program, housing program en employement program. Hun doel is om deel uit te maken van 'the wellness team'. Zij zijn een belangrijke aanvulling op de bestaande (medisch georiënteerde) zorg.

Omdat er iets is misgegaan met de afspraak, hebben ze niet op onze komst gerekend. Gastvrij als ze zijn, worden we alsnog uitgenodigd om deel te nemen aan de bestuursvergadering. En daar zitten we dan, aan tafel met ongeveer vijftien 'peers'. Allen hebben een leidinggevende functie, verspreid over allerlei locaties in o.a. Manhattan, Brooklyn en de Bronx. De vergadering start met een voorstelrondje. Direct beginnen zij open te vertellen over wie zij zijn, wat voor ervaring zij hebben met het zorgsysteem en de wanneer waarop met hen en hun diagnose is omgegaan. Het zijn treurige en inspirerende verhalen tegelijkertijd, waarin ook duidelijk wordt hoe belangrijk Baltic Street en peer support voor hen is. En hoe het hun leven heeft gered. Zo zegt iemand: "Howie the Harp saved my life, Baltic Street gave me life". De passie, strijd en liefdevolle overtuiging waarmee zij hun verhalen vertellen raakt ons diep in het hart. Het geloof dat peer support een noodzakelijke ontwikkeling is om tegenwicht te bieden tegen het klassieke zorgsysteem, spat er van af. In dat systeem ligt de nadruk op: 'what's wrong with you' in plaats van 'what happened to you'. In hun ogen hebben de meeste professionals wat zij noemen een 'I think I read about what is wrong with you' perspectief. Of een 'they are broken and need to be fixed' perspectief. Ze benadrukken dat zij meer kunnen en zijn dan hun diagnose. En hoe belangrijk het is om wat te kunnen betekenen voor anderen, in plaats van alleen hulpeloos ontvangen. Peer support is een wederkerig proces. "In the proces of helping others, we are helping ourselfs", zegt iemand. Ze vertelt hoe zij een periode niet uit haar bed wilde komen en hoe vervolgens haar collega peers haar uit bed haalde. "They saved my life". 

Een van de staff members vertelt een veelzeggend voorbeeld over de functie van een peer specialist in een team. Vaak zijn personen met een psychische aandoening in een klinische zetting, bang hun verhaal of angsten te vertellen. Bang om beoordeeld te worden, medicijnen te krijgen, of in de separeercel te worden gegooid. Een peer weet en kent die ervaring en is een belangrijke schakel naar professionele hulpverlening. De persoon kan in vertrouwen zijn of haar verhaal vertellen, en de peer specialist maakt de vertaalslag naar de psychiater of andere verpleegkundige.  

Zo vertelt iemand hoe belangrijk het is als mensen met psychische aandoeningen en ervaringen met het zorgsysteem zelf hun verhaal vertellen, in plaats van professionals over hun ervaringen vertellen. Daarom schrijft een van de personen zijn eigen verhalen, vanuit zijn eigen perspectief. Hij schrijft ook gedichten.

Met de vraag wat voor boodschap zij willen geven aan beroepsbeoefenaars en studenten in Nederland, beginnen ze enthousiast door elkaar te praten. Zo graag willen ze hun boodschap overbrengen. Hier een aantal quotes: 

'Empathy, compassion, peace and a smile.'

'Listen, without being judgemental.'

'We learn as we came along. Trust the peer staff.'

'Dignity to risk, right to fail. People learn of mistakes.'

'Consumers want housing, but housing is not the end or result of recovery. The question is how to continue from the house into the community.'

Terugkijkend op onze ontmoeting, blijft vooral hun passievolle overtuiging van de meerwaarde van peer support en het perspectief van 'binnenuit' hangen. Ook hier lijken zij ons te vertellen dat ook professionals een 'herstelproces' moeten doormaken. Want ook hun identiteit is beïnvloed door het systeem.