Deze post gaat over de rol van onderzoek binnen sociaal werk op zowel PHD als bachelor niveau. Tijdens een zogenaamde pre-conference sessie over 'research mindedness' in sociaal werk onderwijs geven drie universiteiten een presentatie waarna we met de aanwezigen in discussie gaan.
De eerste presentatie is van Staffan Höjer van de universiteit van Gothenburg over de opkomst van PHD onderzoek in het sociaal werk en onderzoek binnen het sociaal werk in het algemeen.
Hij verklaart de toename in aandacht voor onderzoek vanuit de behoefte om bij te dragen aan de (eigen) kennisbasis onder de uitvoeringspraktijk van het sociaal werk en daarmee de legitimering van het sociaal werk handelen. Daarnaast is het volgens hem voor de samenleving relevant om kennis te hebben over de uitvoeringspraktijk van het sociaal werk en sociale vraagstukken die daarbij spelen. Tegelijkertijd wijst hij er op dat de discussie over de kennisbasis van het sociaal werk al sinds 1915 wordt gevoerd, dus niet één twee drie opgelost zal worden. Hij wijst er ook dat gelijke discussies spelen binnen andere maatschappelijke professies als verpleegkunde en onderwijs. Het pleit er dan ook voor de mogelijkheden te verkennen voor het gezamenlijk optrekken daarin.
In zijn presentatie richt hij zich vooral op de opkomst van PHD onderzoekers binnen de sociaal werk discipline. In Zweden is het sinds de jaren '70 mogelijk om een PHD onderzoek te doen binnen de academische discipline van het sociaal werk. Uit onderzoek blijkt dat deze PHD onderzoekers na hun promotie vooral in het onderwijs en onderzoek gaan werken. Door deze traditie hebben zij nu binnen bijvoorbeeld de master sociaal werk veel docenten met een PHD in sociaal werk, naast docenten met een andere achtergrond. Dit helpt bij het neerzetten van een onderzoekstraditie in sociaal werk. Ter vergelijking, in Nederland hebben bijvoorbeeld de meeste lectoren aan hogescholen geen achtergrond in het sociaal werk qua opleiding en of uitvoeringspraktijk. De dissertaties die geschreven worden binnen het sociaal werk kunnen ook als voorbeeld gebruikt worden voor studenten van de bachelor en master sociaal werk bij het schrijven van hun thesis.
Een uitdaging is wel dat veel sociaal werk onderzoek vaak in een spagaat zit tussen
In Zweden is door de universiteiten een gezamenlijk Nationaal Onderzoeksinstituut voor Sociaal opgericht, waarbinnen gespecialiseerd onderwijs wordt aangeboden voor PHD-studenten rondom specifieke theorieën en onderzoeksmethodologische benaderingen. Het aanbod is nu alleen nog in het Zweeds beschreven, maar ze zijn bezig om ook een Engelstalig aanbod te ontwikkelen.
Verschillende scholen in sociaal werk binnen Europa zijn bezig met en of geïnteresseerd in het ontwikkelen van PHD-programma's voor sociaal werk en we gaan op woensdag naar een workshop over de ontwikkeling van een Europees programma voor PHD-studenten. Een interessante ontwikkeling in het bouwen aan een sociaal werk onderzoekstraditie.
Julie Fish, onderzoeker bij De Montfort University, presenteert haar onderzoek naar de rol van onderzoek binnen sociaal werk bachelors. Daarbij speelt mee dat er grote verschuivingen plaatsvinden binnen de aandacht voor sociaal werk onderzoek vanuit de overheid, waarbij eerst een aantal jaar is geïnvesteerd in professionalisering en academisering van het sociaal werk, terwijl nu eigenlijk een omgekeerde beweging wordt gemaakt. Tegen die achtergrond onderscheidt zij verschillende typen vormgeving van de onderzoekscomponent binnen bacheloropleidingen sociaal werk. Deze varieren van 'educated consumers' (onderzoeksliteratuur leren gebruiken) en 'research informed' (onderzoeksvaardigheden (vragen, analyseren, schrijven) geintegreerd in onderwijsprogramma) tot semi-academisch onderwijs, soms ook in combinatie. Uitkomsten van de verschillende vormen zijn niet bekend, maar duidelijk is wel dat het belangrijk om een heldere visie te formuleren op de beoogde leeruitkomsten en de vertaling daarvan naar het programma. Zij wijst ons ook op twee hulpbronnen voor onderzoek in bachelor onderwijs, van the College of Social Work en van de SCIE.
De laatste presentatie wordt gegeven door Silvia Fargion van de universiteit van Bolzano. Bij deze universiteit is nog geen uitgebreide onderzoekstraditie in sociaal werk. Tegelijkertijd zijn er groepen professionals die zelf met onderzoek aan de slag willen rondom thema's waar zij mee worstelen in hun praktijk. Om daar op in te spelen worden groepen gevormd van professionals, studenten en docenten die gezamenlijk onderzoek doen. Dit sluit uiteraard goed aan bij de vragen uit de praktijk maar is ook een vormende ervaring voor studenten, die extra gemotiveerd zijn door de praktijkurgentie van het vraagstuk. Tegelijkertijd zijn er wel een aantal uitdagingen:
- de aanpak kost veel tijd, gericht op goede samenwerking, focus bepalen, afstemmen werkwijze praktijk en universiteit, etc.;
- het risico dat studenten alleen onderzoek uitvoeren (data verzamelen etc.) en niet het bijbehorende denkproces doorlopen;
- de disseminatie komt nog niet echt van de grond, er wordt nog onvoldoende breder gepubliceerd, evt. in cross-analyse van verschillende onderzoeken.
In de discussie naar aanleiding van de presentaties komen nog twee interessante dingen naar voren. De eerste is dat het nodig is om eigen kwaliteitsstandaarden voor sociaal werk onderzoek te ontwikkelen, zodat het onderzoek niet verscheurt raakt tussen verschillen doelen (wetenschap/praktijk). Op basis van deze standaarden kan ook het onderwijs over onderzoek aan studenten beter vormgegeven worden.
Het tweede is dat onderzoeksvaardigheden en sociaal werk vaardigheden in elkaars verlengde liggen, maar los van elkaar aangeboden worden. Het stellen van goede vragen, het analyseren van wat er aan de hand is, het begrijpen van wat er gebeurt vanuit theorie en het schrijven van een goed verslag zijn vaardigheden die zowel onderzoeksmatig als in de uitvoeringspraktijk van het sociaal werk zinvol zijn.
Een uitdaging tijdens internationale conferenties is de taalvaardigheid van deelnemers, maar evengoed een inspirerende workshop waar we in de HvA concreet mee aan de slag kunnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten